Donald Amca - Dans Eden Köpek

 

Bolivar

Safkan Saint-Bernard cinsi olan köpek Donald'ın ilk evcil hayvanıdır. İri yapısı, gür tüyleri, büyük pençeleri, sarkık suratı ve dili, ve de hüzünlü bakışlarıyla türünün tüm özelliklerini üzerinde taşır. Sevecen, şefkatli ve cesur bir kişiliği vardır. Tembellik etmeye ve uykuya bayılır... tabii yiyecek kokusu almadıysa!  Bolivar, Disney karakterleri arasında muhtemelen en sade ve anlaşılır olanıdır, çünkü hiçbir şekilde değiştirilmeden doğrudan gerçek dünyadan alınmıştır. 

Karakteri yaratanların Al Taliaferro (çizer) ve  Bob Karp (yazar) olduğu kabul edilir.

1930'lu yıllarda Donald'ın çizgi roman maceralarının başlıca sorumlusu olan Al Taliaferro, denizci kostümü giyen bu öfkeli ördeğin etrafını insansı özellikler taşıyan karakterlerle (Vakvak Nine, Can, Cin ve Cem, Deyzi, Kaz Gus...) ve de hayvanlarla — ilk olarak küçük eşek Basil ile — çevreledikten sonra yeni partnerler aramaya başladı.

Bu dönemde çizer, animasyon bölümündeki meslektaşlarına da espriler ve fikirler sunuyordu. 1935 yapımı "Three Orphan Kittens" (Üç Yetim Yavru Kedi) adlı çizgi filme bir devam bölümü yapılması gündeme geldiğinde, bu kedilerin yanına iri ama uysal bir Saint-Bernard eklenmesini önerdi. Önerisi kabul edildi ve köpek, 1936 yapımı More Kittens'da (Daha Çok Yavru Kedi) ilk kez sahneye çıktı. Animatörler, yaratıcısına bir saygı duruşu olarak köpeğe Toliver adını verdiler — bu isim, Kaliforniya’da Taliaferro soyadının telaffuzuna oldukça yakındır.

Sonraki beyaz perde macerası 1936 tarihli Alpine Climbers (Dağcılar) adlı filmde isimsiz bir Saint-Bernard olarak gerçekleşti. Alpler'de Mickey, Donald ve Pluto'ya yardım eden bir kurtarma köpeğiydi. Pluto'yu brendisinden içirerek donmaktan kurtardıktan sonra, Mickey ve Donald ikiliyi sarhoş olmuş halde bulur.

Bu sinematik deneyimin ardından, Taliaferro bu Saint-Bernard'ı Donald çizgi romanlarına taşımaya karar verdi. Bu eklemenin kesinlikle komik etkiler yaratacağına inanıyordu. Köpek, ender görülen enerji patlaması anlarında durdurulması imkansız hale geliyordu ve bu krizler genelde her zaman yiyecekle ilgili sebeplerden çıkıyordu.

Amerika'da ulusal bir gazetenin 17 mart 1938 tarihli sayısında yayımlanan Donald Duck - "Forbidden Fruit" (Yasak Meyve) adlı günlük bant öyküyle Bolivar çizgi roman dünyasına adımını atar. Burada, Şubat-Mart 1938 arasındaki kısa ve (bu bağlamda) önemli bir zaman diliminde Donald Duck çizgi romanlarının senaryolarını Homer Brightman'ın yazdığını da dipnot olarak belirtelim. Sonrasında görevi Bob Karp devralmış ve uzun yıllar sürdürmüştür.

Köpeğe kendi adını vermekten kaçınmak isteyen Taliaferro, Toliver adını, ona benzeyen Bolivar'la değiştirir. Köpeğin yaygın olarak bilinen adını alışı ise 4 nisan 1938'de yayımlanan bant öyküde Donald'ın ona Bolivar diye seslenişiyle olmuştur. Bir söylentiye göre, Disney şirketinin, Venezuelalıların ulusal kahramanları olan Simon Bolivar'ın adının şapşal bir köpeğe verilmesinden rahatsızlık duyabilecekleri inancıyla Taliaferro'ya bu adı değiştirmesini tavsiye ettiği öne sürülür. Ama bunun doğruluğuna dair bir kanıt yoktur. Al Taliaferro, köpekle son hikayesini 1947'de çizene kadar bu adı kullanmıştır. Değişikliği yapan kişi Carl Barks olmuştur. 1944'ten 1959'a kadar 9 hikayede karaktere yer veren sanatçı, 1951'de yayımlanan Operation St.Bernard (St. Bernard Operasyonu) adlı hikayede adını Bornworthy (Değerli Doğan) yapar. 1954'te yayımlanan "Donald Duck Tells About Kites" (Donald'dan uçurtma dersleri) ve 1955'te yayımlanan "The Bath Battle" (Banyo savaşı) adlı öykülerde de Bernie ismini kullanır. Barks'ın muhtemelen Bolivar  hakkında fazla derin düşünceleri yoktu (kendi yaratmadığı diğer karakterler gibi). Onu arada sırada, hikayede ihtiyaç duyulduğu zaman kullanıyordu, ama o zaman bile belirgin, göze batan bir rolü olmuyordu. Birkaç yüz ifadesi eklemek dışında karakteri geliştirmek adına bir adım atmamıştır. 

Taliaferro'nun Bolivar adını seçmesine dönersek, bunun arka planında Simon Bolivar değil, bir başka çizgi karakter yatar. En çok Palyaço Bozo rolü ve Gufi'nin orijinal sesi olarak tanınan Amerikalı sanatçı Pinto Calvig, 1920'lerin ortalarından sonra sinemada sesin kullanılmaya başlanması ve animasyon filmlerin hızlı yükselişinden aldığı iştahla bir arayış içine girmişti. 1928'de, Disney'in büyük iş yapan Steamboat Willie filminin hemen ardından, Walter Lantz adlı ortağıyla kendi yarattığı Bolivar the Talking Ostrich (Konuşan Devekuşu Bolivar) adlı karakter için seri olması düşünülen filmlerin ilk bölümünü hazırladılar. Blue Notes (Hüzünlü notalar) adlı bu animasyonun konusu şöyleydi; Colvig, filmde gezgin bir klarnetçiyi canlandırıyordu, Bolivar ise onu takip eden sinir bozucu bir çizgi karakterdi. Filmin sonunda bir kavgaya tutuşuyorlar ve devekuşu klarneti alıp kaçıyordu. 1929'un başlarında Colvig, filmini Warner Bros.'a satmaya çalıştı. Ve sonunda Jack Warner ve Leon Schlesinger'ı projeksiyon odasında filmini izletmeye ikna etti.  Animasyon hazır olsa da müzikleri henüz yoktu. Ses efektlerini de kendisi sağlayacaktı. Klarnet, trombon ve gürültü çıkaran diğer birçok aletle perdenin yanına oturdu. Görüntünün akmasıyla Pinto da işini yapmaya başladı. Doğru zamanda doğru sesi verebilmek için gözünü ekrana dikmek zorundaydı. Warner ve Schlesinger'ın projeksiyon odasının arkasında kahkahalarla güldüğünü duyunca morali yükseldi. Sonunda gösterim bitti. Warner sırtına vurdu. 'Oğlum, iyisin,' diye güldü. Colvig, Warner'ın sesleri yaratırken gözünü kendisinden alamadığını ve filmi neredeyse hiç görmediğini aylar sonra fark edecekti. Filmini bir yıl sonra yatırım yaptığı tutara yakın bir fiyattan küçük bir bağımsız dağıtımcıya sattı. Bugün, filmin günümüze ulaşan bir kopyası yoktur. Elimizde sadece Colvig'in imzalayıp dostu Bayan Betty Lou Elwyn'e postayla yolladığı tek bir çizim var. Bu kısmi başarısızlığın ardından, 1930'da Colvig Walt Disney şirketi ile yazar ve seslendirmen olarak uzun süreli bir anlaşma imzaladı. 1967'deki vefatına kadar da bu görevi sürdürmüştür ve bir Disney efsanesi olarak anılır. Aynı şirket çatısı altında uzun yıllar çalışan bu iki sanatçı, Al Taliaferro ve Pinto Colvig'in muhtemelen yakın bir dostluğu vardı. Ve anlaşılır biçimde, Taliaferro bu ismi Konuşan Devekuşu Bolivar'a bir övgü olarak kullanmıştır. 1936 yapımı Alpine Climbers filminde de Pluto ve St. Bernard'ı seslendiren Colvig'ti.

Bolivar, 1990'lara kadar çok az hikayede yer aldı. Bu tarihten sonraysa ördek evreninin değişmez üyelerinden biri haline geldi (nadiren başrolde olsa da). Ve adı bir daha değişmedi. Burada paylaştığımız, senaryosunu Tom Andersen'ın yazıp  Vicar'ın resimlediği 1984 tarihli "Dans Eden Köpek" hikayesinde Bernie ismi kullanılmıştır. 

Bilgi Kırıntıları

Bolivar'ın Behemoth adında bir oğlu vardır. Yaratıcısı Al Taliaferro tarafından 1940'larda birkaç hikayede kullanılmış, ama devamı gelmemiştir. Carl Barks, yavruya 1949 tarihli Donald'ın Aşk Mektupları öyküsünde (Behe kısa adıyla)  bir kez yer verir. O zamandan sonra da bir daha izine rastlayamayız.

Bolivar, Junior Woodchucks'ların (Küçük İzciler) resmi ilk kurtarma köpeğidir. Daha doğrusu Can, Cim ve Cem'in uzun ısrarları sonucu bunu gönülsüzce kabul etmiştir. Bir kar fırtınasından Donald'ı ve İzcilerin generalini kurtararak başarı madalyası kazanır. Ama ardından görevden alınır. Çünkü madalyayı köpek kurabiyesi zannedip mideye indirmiştir. 

2004'te yayımlanan Homeward Hound (Eve doğru) adlı öykü Bolivar'ın kökenine dair farklı bir bakış açısı sunuyor. Dağ tatilinden dönen Bolivar bunalımdadır. Donald ve çocuklar ne yapsa moralini düzeltemez. Ve öğleden sonra Bolivar birden ortadan yok olur. Aramaya çıkan Donald, ipuçlarını topladıkça köpeğin sıla hasretine tutulduğunu düşünmeye başlar. Birlikte, onu yavruyken sahiplendikleri Fundatepe denen dağlık bir bölgedeki köpek yetiştirme çiftliğine doğru yola çıkarlar, fakat fırtına ve sis ortasında yollarını kaybederler. O sırada bir St. Bernard onları bulur ve aradıkları yere götürür. Bu köpek, Bolivar'ın kardeşlerinden biri olan Zapata'dır. Öbür kardeşi Fidel ise o dağda bir yazarla yaşıyordur. Bol madalyalı bu kurtarma köpekleri, dostlarımızla Bolivar'ın son görüldüğü noktaya gidip kokusunun izini sürerek bulmaya çalışırlar. Kara Bayır adlı ormanlık bölgeye geldiklerinde Fidel bir oyuncak tavşan bulur. Bu Bolivar'ın en sevdiği oyuncağıdır, çünkü Donald'ın onu eve getirirken verdiği ilk oyuncaktır. Görünen o ki Bolivar, tatil dönüşü arabada gelirken düşürmüş ve onu bulmak için evden ayrılmıştır. Fidel oyuncağı bulduğu sırada kahramanlarımızın etrafını bir kurt sürüsü sarar, ve tam o anda Bolivar tüm korkusuzluğuyla ortaya atılarak hepsini geri püskürtür. Kardeşlerine ve oyuncağına kavuşan Bolivar'dan mutlusu yoktur artık.

2005'te vefat eden Arjantinli Disney sanatçısı Daniel Branca, Bolivar'ın en sevdiği karakterlerden biri olduğunu söylemiştir. 

Donald Duck - 'A Job For Bernhard' (D 88121, 1989) Daniel Branca

Çevirdiğimiz bir diğer Bolivar'lı öyküyü Donald Amca -Yılbaşı Öyküleri 5'ten okuyabilirsiniz.