2
Varyemez Amcanın Hayatı ve Serüvenleri - Bölüm 8 - Klondike'ın Kralı
Don Rosa anlatıyor:
Bu bölüm için ilk başlığım “Beyaz Istırap Deresi’nin Zümdrüdüankası”ydı, ancak daha sonra bunu “Beyaz Istırap Deresi’nin Argonot’u” olarak değiştirdim, Avrupalı editörlere dağıtıldığı başlık budur. “Klondike’ın Kralı”, Amerikan baskıları için istediğim fonetik başlıktı.
Bu öykü, Şekspiryen bir ifadeyle Varyemez Amca’nın Hayatı ve Serüvenleri serisinin “doruk noktası”dır (tabii üniversitedeki İngiliz edebiyatı dersimden doğru hatırlıyorsam). Hikâyenin sonu olmasa da Varyemez’in hayatının dönüm noktasını oluşturuyor. Edebi terminolojiye bağlı kalırsak, önceki bölümler “yükselen eylem”di. Ve Varyemez, servete sahip olmanın onu elde etmek kadar önemli olmadığını anlamaya başladığında, diğer bölümler “düşen eylem”i temsil edecek.
Çeviri: Lenard - Kontrol: SToktan - Balonlama: Mandos
Barks meraklıları, eminim bu hikâyenin temellerinin nereye dayandığı hemen anlayacaktır. Goldie O’Gilt, 1953 tarihli Uncle Scrooge Four Color’ın 456. sayısındaki tüm zamanların klasiği “Klondike’a Dönüş” hikayesinden geliyor. Ve Soapy Slick, Barks’ın 1965 tarihli Uncle Scrooge’un 59. sayısında yayınlanan “Kuzey Yukon” hikayesinden alındı. Burada Soapy’nin —1896’dan beri aylık %100 faizli— o eski krediyi nasıl tahsil etmeye çalıştığı anlatılıyordu— Varyemez’in krediyi geri ödediğini kanıtlayan makbuzu göstermesine dek.
Geri kalan detaylar, şimdiye dek olduğu gibi, tarihin gerçeklerine dayanmakta. Yerler ve olaylar mümkün olduğunca aslına uygun resmedildi. Ve evet, Wyatt Earp altına hücum sırasında Nome’daki “Dexter Saloon”u satın alıp işletmişti. Ayrıca, Klondike altın arayıcılığı hakkında bazı okuyucuların bildiğinden (ya da bilmek isteyeceğinden) biraz daha fazlasını anlatmaya çalıştım. Yine de tarih meraklılarının kasten yapılmış iki yanlışlık için beni bağışlayacağını umuyorum. Klondike’a giden yol, Beyaz Geçit üzerindeki Skagway kasabasından ya da Chilkoot Geçidi üzerindeki Dyea kasabasından geçiyordu. Ama Dyea’yı veya Beyaz Geçit’i kaç kişi duymuştur? Bu yüzden karıştırıp eşleştirdim. Yukon efsaneleri kadar bilindik Skagway’i bu hikâyeye dahil etmem gerekiyordu. Bu da bizi ikinci kasıtlı yanlışlığa getirdi: Hayal kırıklığı yaratan gerçek şu ki, Kuzey Amerika’nın kanunsuz, suçla dolu cinayet başkenti, Amerikan kasabası olan Skagway’di. Kuzeybatı Atlı Polisi’nin kanunu ve düzeni koruduğu huzurlu Kanada kasabası Dawson Şehri değil.
Bu hikâye, Varyemez’in şimdiye kadar aradığı servete neden hiç ulaşamadığını açıklıyor. Bundan önceki atılımları, bu noktaya ulaşmak için ödediği bedellerdi. Geçmişteki maceralarının her biri ona çalışma ve azim (ve insanlar!) hakkında dersler verdi ve bütün bunlar, sadece çalışkanlığı, ısrarı ve tecrübesiyle sonunda zengin olacağı o ana hazırlıktı. (Ve sözde “Uğurlu” paranın herhangi bir yardımı olmadan, teşekkür ederim.) Bu hikayedeki Varyemez, hayatının zirvesindeki Varyemez’dir—bir efsaneye dönüştüğü zaman!
Ancak, amaçladığım şey, hikâye ilk yayınlandığında bazı Avrupalı okuyucuları rahatsız etmişe benziyordu. Gayet anlaşılır biçimde, Avrupalı çizgi roman hayranları, Amerikalıların şiddet içeren süper kahraman çizgi romanlarına anlamsız düşkünlüğünden pek hoşlanmıyorlar. Aslında, benzer görüşte herkesten daha hoşnutsuzum!!! Yine de Avrupalı hayranlar, dar kafalı bir Amerikalı olduğumu bilerek, nehir teknesi imha sekansıyla Varyemez’i acımasız, yenilmez bir Amerikan süper kahramanına dönüştürmeye çalıştığımı düşündüler! Ancak bu sahneler, gerçekte ne olduğunu gösterdiğim anlamını taşımıyordu; Varyemez’in cesaretinin ve ihtişamının zirvesindeyken ne kadar efsanevi bir karakter haline geldiğini göstermeyi amaçlıyordu. Hikâye on yıllar boyunca defalarca anlatıldı ve ayrıntılar her seferinde biraz daha abartıldı. Anlatı metni bunu ima etmek için yazılmıştır. Diyaloglarımın veya açıklamalarımın ne kadar doğru tercüme edildiğini asla bilemem, bu yüzden belki de Avrupalı okuyucular, kendi dillerindeki yayınlara dayanarak böyle haksız bir sonuca vardılar? Ya da sadece kötü bir hamle yapmışımdır? Ah, pekâlâ... bitti ve olduğu gibi kalacak.
Şimdi tüm bunları ele aldığıma göre, bunun, senaryonun ilk taslağının tamamen hazırlanmasından sonra editörüm Byron Erickson tarafından reddedilen serideki ikinci hikâye olduğunu kabul etmeliyim. Ah! İlk hikayem, Varyemez’in, bütün ailesiyle birlikte Dawson’da bir lokanta işleten Grandma Duck (Vakvak Nine) ile buluşmasını içeriyordu. Bu ilk versiyonun bir noktasında, Vakvak Nine’nin eşi (Dabney Duck), güvenlik için Varyemez’in arazi tapusunu banka kasasına koymaya gidiyordu; Ama Goldie bunu Soapy’den öğrenmiş, onu pataklamış ve tapuyu ele geçirmişti. Goldie’nin bu versiyonda daha büyük bir rolü vardı, o ve Vakvak Nine arasında, klasik western filmi Destry Rides Again’den (1939) alınma bir dans salonu kızına karşı sınırcı eşi kapışması vardı —sinema tutkunu olarak saygı duruşlarımdan bir diğeri. Ancak Byron, Varyemez’in Yukon macerasının uygun şekilde dramatik olması için hayatındaki en zorlu, kötü, yalnız ve sefil zamanı temsil etmesi gerektiğini söyledi! İlk senaryomda Varyemez, çok sayıda arkadaşı ve destekçisi etrafında dönen bir hikâyede neredeyse yan bir karaktere indirgenmişti. Ve Byron haklıydı, her zamanki gibi! Bu yüzden bütün senaryoyu en baştan yazdım. Ancak önceki hikâyeden iki sayfayı, sizleri eğlendirmek için paylaşmaya karar verdim—ve toplum önünde küçük düşmek için!
7
Varyemez Amca'nın Hayatı ve Serüvenleri Bölüm 7 - Çölün Düş Zamanı Ördeği
Don Rosa Anlatıyor;
Bu hikâyenin giriş paneli, Varyemez’in hayatında atlamayı seçtiğim (Barks tarafından anlatılmıştır) bütün bir dönemle arada köprü görevi görüyor. Matilda’nın, ağabeyinin dünya seyahatleriyle ilgili kupür albümündeki fotoğraflar, Varyemez’in Pizen Bluff, Arizona’da altın arayıcılığı yaptığı yıllarına atıfta bulunuyor. O zamanlar, Varyemez’in hayatındaki bu dönemi anlatmak, dizimde pek çok batı tarzı maceraya yol açacakmış gibi görünüyordu.
Ayrıca giriş panelinde, Varyemez’in bir zamanlar “kurnazlıkla alt ettiğini” söylediği Dalton kardeşleri gösterdim. Birkaç yıl sonra “Pizen Bluff’ın İnfazcısı” başlıklı (Varyemez’in Amca’nın Hayatı ve Serüvenleri - Bölüm 6,5) macerada Varyemez’in Arizona günlerini ve Daltonlarla tanışmasını hallettim. (Bu arada... “Pizen”, yaşlı bir kovboyun konuşması gibi, Poison’ın (Zehir) kırsal kesimde kullanılan yanlış bir telaffuzudur.)
Çeviri: Lenard - Kontrol: SToktan - Balonlama: Mandos
Varyemez, eski bir Barks macerasında, “Sıçrayan bir kangurunun kesesinde Avustralya’nın Kalgoorlie kazılarına fırladım” diyordu. Çocukken, “Kalgoorlie”nin sadece saçma bir çizgi roman adı olduğunu sanıyordum. Ancak kendisinden beklendiği gibi Barks, kurmaca saçmalıklarla okuyucularını hafife almadı. Kalgoorlie, gerçekten de 19. yüzyılın sonlarında altına hücumun yaşandığı, bu hikâyede Varyemez’in zaman çizelgesindeki yerini oluşturan yerlerden biriydi.
Bu hikâye için yaptığım Avustralya araştırması sırasında, Aborjinlerin aslında diğer kültürlerden daha büyük bir tarih anlayışına sahip olduğunu fark ettim. Yerli bilge bir adamın, genç Varyemez’e geçmiş tarihin hazinelerine (entelektüel ya da maddi yönden) duyduğu meşhur saygısını kazanmasını sağlayacak başka bir mükemmel akıl hocası olacağını düşündüm. Barks’ın büyük macera destanlarının göze çarpan yönlerinden biri de hikâyesini gerçek tarihe dayandırmasıdır— belki de Varyemez’i sadece günümüzde yaşıyor görünen Donald’dan daha ilginç bir karakter olarak bulmamı sağlayan şey budur. Memleketim Louisville’de, şimdiye kadar tanıştığım nispeten az sayıda insan arasında, tamamen Barks’ın Varyemez maceralarına olan sevgilerinden dolayı profesyonel arkeolog veya tarihçi olan üç kişi bulmuş olmam inanılmaz. Acaba bugünün Amerikan çizgi roman okuyucuları büyüdüklerinde ne olmak isteyecekler? Profesyonel süper güçlü acımasız kanunsuzlar mı? (Şey... bu bile muhtemelen bir arkeolog olmaktan daha fazla kazandırıyordur.)
Özellikle bu bölüm için yaptığım araştırmalardan bulduklarımın, diyaloglarıma serpiştirdiğim Avustralya argosunun ve arka planlarıma eklediğim tuhaf Avustralya bitki örtüsü ve hayvanlarının ne kadar ilginç olduğu hatırlıyorum. Elbette okurlar, büyük bir yüzdesi hiç kullanılmadığından, bu öykülerdeki araştırma miktarının farkında değiller. İnternet bilgi selinden önceki o günlerde, eski usul bir yol izleyerek, kütüphaneleri arayarak, kimsenin bilmediği kitapları araştırarak, okuyarak, notlar alarak ve sonra vahşi bir kaz peşinde olduğuma karar verip tuttuğum bütün notlardan vazgeçerek bir ya da iki günümü harcayabiliyordum. Bu aşamada, Aborjin kültüründe uzman olan bir üniversite profesörüne uzun mesafeli aramalar yaptığımı ve ondan Düş Zamanı için bütün doğru isimleri ve efsaneleri aldığımı hatırlıyorum. Bir noktada, sanırım ona bir mitolojik figür için kullanılabilecek en iyi ismin hangisi olacağını sordum. Bana zaten dünyada sadece yarım düzine akademisyenin aradaki farkı anlayabileceği kadar bilgiye sahip olduğumu söyledi. Ben de Varyemez’in, Donald’ın ona kaybettiği madeni paranın “sadece bir on sent” olduğunu söylediğinde verdiği cevap gibi, profesöre “Yani?... Ne demek istiyorsun?” dedim.
3
Buffalo Bill’in ekibinden Annie
Oakley (ya da gerçek ismiyle Phoebe Ann Moses), 1860 yılında Ohio-Dark County’de
doğmuş, atıcılığı babasıyla gittiği avlarda öğrenmişti. Daha sonra “8 yaşında
yaptığım ilk atışım, hayatımda yaptığım en başarılı atıştı!” diyecekti.
Atıcılıkla kazandığı ilk para olan 200 dolar ile oturdukları evin borcunu
kapatmıştı. Beyaz Adam’ın kökünü kuruttuğu Kızılderili kabilelerinden en
ünlülerinden Sioux’ların efsanevi lideri Oturan Boğa’nın “manevi kızım” dediği
Annie’nin atıcılıkta ününü duyan Frank Butler adlı atıcı, Annie’ye meydan
okumuş, 25 atışın 24’ünü isabet ettirerek seyredenlerin hayranlığını
kazanmıştı. Ancak Annie, 25 atışın 25’ini de isabet ettirince Frank can evinden
vurulacak ve çift o tarihten sonraki 50 yılı birlikte geçireceklerdi. Annie’nin
tarihe geçen başarıları arasında, kocasının dudakları arasındaki sigaranın
külünü vurmak ya da elindeki bıçağı ayna gibi kullanarak, arkasındaki birinin
elindeki iskambil kâğıdını 30 parçaya bölmek gibi inanılmaz nişancılık öyküleri
vardı.
Ancak Annie tarihe sadece keskin nişancılığıyla değil, kendisini bir
başkasıyla karıştırarak “kokain için hırsızlık yapmakla” suçlayan haberi
yayımlayan 55 Amerikan gazetesine açtığı davalarla da geçti. O güne dek
kimsenin yapmadığı bir şeydi bu. Annie, davaları açmakla kalmadı, 54’ünü de
kazanarak hatırı sayılır bir tazminatı da “anasının ak sütü gibi” cebine koydu.
Annie sadece Amerikalıları değil, 1887’de Buffalo Bill’in kumpanyası ile
İngiltere’ye gittiğinde, Kraliçe Victoria’nın tahta geçişinin 50. yılı şerefine
yapılan atıcılık yarışmalarında İngilizleri de büyülemişti. Bütün hayatı
erkeklerle eşitlik mücadelesinde geçen Annie’nin “kadınlara genel oy hakkı”
mücadelesine uzak kalması şaşırtıcı olmalı. Annie’ye göre, sadece “iyi kadınlar”
oy kullanabilirdi! Annie ve kocası Frank, 1926’da üç hafta ara ile hayata veda
ettiler, yani bir anlamda “ölüm bile onları ayıramadı”.
Hollandalı, sağlığı artık iyice
elden gitmişken madenin yerini, ona 1891 yılına kadar bakan komşusu Julia
Thomas’a söylüyor. Fakat kendisi de madenin yerini elindeki kanıtlara rağmen
tespit edemiyor ve kimse altın madeninin orada olduğunu ya da var olduğunu
kanıtlayamıyor.
Varyemez Amcanın Hayatı ve Serüvenleri - Bölüm 6.5 - Pizen Bluff'ın İnfazcısı
Don Rosa Anlatıyor;
Bu 12 bölümlük orijinal Varyemez
Amca’nın Hayatı ve Serüvenleri dizisine ilave olarak yaptığım 2. Bölüm. Seride
genellikle bölüm 6.5 olarak bilinir.
Orijinal ilk 12 bölümü yaparken,
Varyemez’in gençlik zamanlarıyla ilgili üç Barksiyan
unsurla uğraşmayı es geçtiğimi çok iyi biliyordum.
İlki, Varyemez’in Pizen Bluff adlı Vahşi Batı kasabasında
bir altın arayıcı olmasıydı (Varyemez Amca’nın 1959 tarihli 26. sayısındaki
başlıksız bir Barks hikâyesinde anlatıldığı gibi). Başka bir unsur, eski bir
altın arayıcısının bir zamanlar Varyemez’e “Kayıp
Tahta Bacak Madenini” gösteren bir harita vermesiydi (Donald Duck 52,
1957), ancak - madenin tamamen yaşlı adamın hayal ürünü olduğunu düşünerek -
Varyemez haritayı çöpe attı. Ve üçüncü kullanılmayan Barksiyan unsur, Varyemez’in bir zamanlar “Sadece zavallı bir yaşlı
adam”da (Varyemez Amca, Four Color no: 386) böbürlendiği gibi, Vahşi Batının
meşhur kötü adamları Daltonları kurnazlığıyla alt etmesiydi.
Hikâyenin tamamını, bu dizinin bir
parçası olarak anlatmamaya karar verdim, çünkü bir başka “kovboy olarak genç
Varyemez” hikâyesi olacaktı. Ve zaten bunlardan birkaç tane yaptım. Yani bu bir
toparlama bölümüydü. Ama orijinal Varyemez’in Hayatı dizisinde bu bölümün
önceden zaten aklımda olduğunun kanıtı olarak -Varyemez’in Dalton çetesiyle
Pizen Bluff’ta karşılaşması gerektiğini biliyordum- bölüm 7’nin açılış
panelinde gösterilen Matilda McVak’ın kupür albümü sayfalarına bakmanız
yeterli.
Çeviri: Lenard - Kontrol: SToktan - Balonlama: Mandos
Bu hikayede genç Varyemez’i, gerçek
hayattaki bazı Amerikan kahramanlarıyla, kötü adamlarla, bir şovmenle ve bir
Amerikan yerlisiyle bir araya getirmeye karar verdim: Buffalo Bill ve Annie
Oakley, Dalton Kardeşler, Phineas T. Barnum ve Esneyen Kişi adında bir yerli (Geronimo
olarak bilinir). Editörün her zamanki ısrarı sonucu hepsinin siyah bir burnu
olsa da, mümkün olduğu kadar gerçeğe uygun çizildiler. Her zaman olduğu gibi,
tarihsel doğruluk için delice merakımı kullandım. Kısmen daha eğlenceli bir hikâye
ortaya çıkacağını düşünmem yüzünden, ama aynı zamanda tamamen kişisel bir
meydan okuma olacağı için. Bu nedenle, ilk önce bu tarihi figürlerin 1890’da
Arizona’da olabileceğinden emin olmalıydım... ve neyse ki öylelerdi! Bill ve
Annie uzun bir Avrupa turnesinden yeni dönmüşlerdi ve Barnum o yıl Batı’da bir
tatildeydi! Dalton Kardeşler hâlâ iş
üstündeydi. Ve Geronimo iddialara göre Florida’da bir rezervasyondaydı, ama
belki birkaç aylığına kaçmıştır, ne dersiniz? Öyle değilse kanıtlayın! (Hayır,
lütfen yapmayın.) Varyemez, bu bölümde başrolü, ana seride Varyemez’e Amerika’daki
ilk işini veren kişi olarak en son bölüm 2’de gördüğümüz amcası Pothole “Angus”
McVak’la paylaşıyor. 2. Bölümün sonunda, Pothole Amca’nın 19. yüzyılın
sonlarına ait popüler “ucuz romanlar”ın ana yazarlarından/kahramanlarından biri
haline nasıl geldiğini anlatmıştım; Bu bölüm, Pothole’ün bu kariyerindeki
başarısını ve şöhretini içerir.
Bu hikâye iki maceranın daha ön
bölümü olacaktı - Biri Varyemez’in Hayatı dizisinin başka bir bölümü olacak,
diğeri ise ki son panellerde değinilen, Varyemez’in “Kayıp Hollandalı Madeni”ni
günümüzde arayışı olacaktı. Sonunda Kayıp
Hollandalı Madeni macerasını tamamladım (“Hollandalının Sırrı”. Don Rosa
Kütüphanesi, Cilt 8), ancak Varyemez’in amcası Pothole’ün planlarını nasıl
tamamladığının hikâyesini anlatmaya hiç vakit bulamadım. (Geçmişte geçen
bölümün son sayfasında üstü kapalı söylenen- dünyanın ilk çizgi romanının
icadı.)
Buffalo Bill’in Vahşi Batı
Gösterisi
Sahtekârlar prensi P.T. BARNUM
ANNIE OAKLEY
KAYIP HOLLANDALI
Kayıp Hollandalı hikâyesi bir peri
masalından öteye gidemese de pek çok kişi bu hazineyi bulmak adına risk alarak
hayatlarını kaybetti.
Söylenti ise şu şekilde; 1840’larda
Arizona’da bir altın madenini bir aile işletiyor ve çıkan altınları Meksika’ya
satıyor. Fakat bunlar Apaçi kabilesi tarafından katledilmeden önce oluyor. Sağ
kalan bir veya iki kişi ise Meksika’ya kaçıyor. Katliamın olduğu bölge hâlâ Katliam Bölgesi olarak anılıyor. Efsane büyüyor ve pek çok kişi
madenin yerini gösteren haritaların olduğunu söylüyor. Fakat orası artık
lanetli bir bölge olarak kabul ediliyor ve altını almaya kimse yanaşamıyor.
1870’lerde Alman göçmen “Hollandalı”
Jacob Waltz, kendi soyundan gelenler tarafından kurulan madeni tekrar keşfetmiş
ve dağlara açılan gizli bir kapıyı keşfetmişti. Yanındaki partnerinin ise ya
Waltz tarafından ya da Apaçi’ler tarafından öldürüldüğü rivayet ediliyor.
 |
| Jacob Waltz |
